Krvavi “Brodograditelji” Elvisa Costella
Poznat je pod umetničkim imenom Elvis Costello, ali njegovo pravo puno ime je Declan Patrick MacManus. Smatran je jednim od najvećih imena engleske muzičke scene. Odrastao je kroz pank pokret 1977. godine, ali ne kao deo panka već kao muzičar koji je u tom periodu stvarao.
Za kratko vreme pank pokret je propao i izgoreli su svi oni koji nisu imali veru, ali ne i Costello. Kod njega je bilo baš suprotno… sazreo je, a dokaz za to je da su njegova prva tri albuma „Almost Blue“, „Imperial Bedroom“ i „Punch the Clock“ (svi nastali u periodu 1980-1983) uvršteni su u 500 najboljih albuma svih vremena.
Costellova muzika se menjala s godinama, od tog početnog pab roka, preko post-panka, novog talasa, art-roka… Ulazio je i u džez vode, najviše zahvaljujući Diani Krall, koja mu je supruga.
Poseban deo priče zauzimaju njegovi tekstovi, koji su mala remek dela, kroz koje posmatra šta se dešava oko njega i peva o tome, uglavnom kritikujući sve ono što bi, po njemu, trebalo kritikovati. U jednom delu karijere kroz njegove tekstove osećao se iskreni bes, protest protiv mnogih stvari, ali najviše protiv britanskog fašističkog vođe Osvalda Mozlija, protiv Margaret Tačer, ali i onoga što se dešavalo u Severnoj Irskoj, posebno zbog uloge vojske u, o čemu svedoči njegov najveći hit “Oliver’s Army“.
Ono što ga je izdvojilo od grupe drugih autora je pesma “Shipbuilding” objavljena na trećem albumu „Punch the Clock” iz 1983. Povod za pisanje teksta je period krize oko Foklandskih ostrva, koja je posebno pogodila Argentinu, Britaniju, Španiju, ali i sve evropske zemlje.
Foklandska ostrva su grupa ostrva u južnom Atlantiku udaljena oko 12.000 km od Britanije, odnosno oko 600 km od Argentine. Britanci su naselili arhipelag sredinom 18-og veka, ali su ga napustili oko deceniju kasnije, ostavljajući oblast pod španskom kontrolom. Argentina postaje nezavisna 1820. tvrdeći da je nasledila Foklandska ostrva od španske krune. Ali britanska vojska se vratila na Foklandska ostrva 1833. proteravši Argentince, tvrdeći da Britanija ima pravo na ostrvo, čineći Foklande svojom zvaničnom kolonijom, uz veliku podršku USA.
Od tada se nastavljaju tenzije između dve zemlje.
U martu 1982. godine Argentina napada Foklande (ovde je živelo oko 1.500 stanovnika) da bi ih pripojila, nadajući se da ovo ostrvo pretstavlja teret Britancima. Ali sve su to započeli u loše političko vreme. Margaret Tačer je već treću godinu premijerka i nije ispunila ništa od onog što je obećala u kampanji. Siromaštvo, neredi, droga u školama, loša ekonomija, velika nezaposlenost, postepeni gubitak međunarodnog uticaja… Britanci gube međunarodnu poziciju supersile, u samoj zemlji vlada neka tmurna/ siva slika, ne vidi se izlaz. I eto i tog keca na desetku, koji vraća ugled i Britaniji i britanskom narodu, i daje Tačerovoj njenu prvu veliku pobedu, kojom je Britanija zadržala uticaj u Južnoj Americi i okupila ponovo naciju iza zajedničkog cilja kao globalne supersile.
U aprilu 1982. Britanska vojska je ušla u rat sa Argentinom i ponovo zauzima Foklande. Najveća pobeda im je bila kada su 2. maja ’82. potopili argentinsku krstaricu „General Belgrano“, ubivši više od 320 argentinskih mornara. Rat je trajao 74 dana.
Ovaj događaj je Costellu dao ideju da napiše pesmu, ali ne iz perspektive trijumfalizma i veličanja Britanije, već iz perspektive običnog čoveka. U to vreme nije bilo posla, Britanska brodogradilišta su stagnirala (u stvari, cela ekonomska slika Britanije je bila veoma loša). Kako je počeo rat, počela je da cveta vojna industrija (nešto slično se dešava i sada na svetskoj sceni), a sa njom i brodogradilišta koja su počela da prave i popravljaju ratne brodove – pa su se tako i radnici vratili na posao.
Costellova krajnja ideja u pesmi je bila da pokaže da Britanska vlada gradi brodove, ali da će sinovi onih koji grade brodove otići da se bore, umru ili budu povređeni. Brodograditelji će biti srećni što imaju posao, ali sve je to na računu njihovih sinova koji moraju da se bore za ono što mnogi smatraju besmislenim ratom. Costello je posebno ponosan na ovaj njegov tekst, u kojem kroz razne metafore, kritike, zapažanja, na jednostavan način priča priču da „Umesto da dečaci rone u vodu da bi pronašli bisere, oni rone u vodu da spasu svoje živote“.
Prelepu muziku napisao je producent, muzičar Clive Langer, a posebnu atmosferu pesmi daje usamljeni, tužni zvuk trube jednog od najvećih belih trubača Chata Bakera.
“Is it worth it?/ A new winter coat and shoes for the wife/ And a bicycle on the boy’s birthday/ It’s just a rumor that was spread around town/ By the women and children/ Soon we’ll be shipbuilding/ Well I ask you/ The boy said, “Dad they’re going to take me to task, But I’ll be back by Christmas”/ It’s just a rumor that was spread around town/ Somebody said that someone got filled in/ For saying that people get killed in/ The result of this shipbuilding/ With all the will in the world/ Diving for dear life/ When we could be diving for pearls/ It’s just a rumor that was spread around town/ A telegram or a picture postcard/ Within weeks they’ll be re-opening the shipyard/ And notifying the next of kin/ Once again It’s all we’re skilled in/ We will be shipbuilding/ With all the will in the world/ Diving for dear life/ When we could be diving for pearls/ It’s all we’re skilled in/ We will be shipbuilding/ With all the will in the world/ Diving for dear life/ When we could be diving for pearls/ When we could be diving for pearls/ When we could be diving for pearls”
